Sint Nicolaas of Agios Nikoloas

Het volgende stuk las ik vandaag en ik vond het wel leuk om dit op deze 6e december te plaatsen

De enige echte Sinterklaas komt uit Griekenland

Sinterklaas is weer weg uit Nederland. De Nederlanders en de Belgen maken zich druk om de racistische beeldvorming over Zwarte Piet. Maar de Grieken hebben ook een punt als de media weer eens kuddegedrag vertonen en onjuist schrijven over de afkomst van Sinterklaas. Een mooie gelegenheid dus om even recht te zetten wie Sinterklaas nu eigenlijk is en waar hij nu echt vandaan komt.

Naamdag
Zoals inmiddels wel algemeen bekend is zijn alle Grieken, en volgens mij ook alle Orthodoxen wereldwijd, vernoemd naar een heilige. Ook Sinterklaas is een heilige vandaar de uitdrukking “Goed heilig man”. Eens per jaar wordt de herdenking van zo’n heilige gevierd. Enkele bekende namen die gevierd worden zijn Christos (25 december), Giannis (7 januari), Dimitrios (26 oktober), Maria (15 augustus) en Valentinos (14 februari). Het woord Agios betekent trouwens heilige.

Ieder jaar op 6 december "verjaart" Sinterklaas in Nederland. In Griekenland heeft iedereen die Nikos, Nikolaos, Nikoletta en alle afgeleidingen die met Niko beginnen zijn of haar naamdag op die dag. Niet te verwarren met 5 december, want dat is pakjesavond, de avond voor zijn viering.

Afkomst
Elk jaar rond deze tijd laait de discussie weer op over de afkomst van Sinterklaas. De Spanjaarden beweren dat hij uit Spanje komt, op Turkse scholen wordt verteld dat hij uit Turkije komt en de Grieken roepen dat Sinterklaas een rasechte Griek was. De Germanen beweren zelfs dat hij afstamt van hun opper god Wodan en de Finnen zijn een beetje in de war, want die denken dat Agios Nicolaos dezelfde man is als Agios Vasilios, beter bekend als de Kerstman. Elk jaar publiceer ik ook een artikel hierover en dit jaar dus weer. Zo worden misverstanden voorkomen en worden mensen en vooral kinderen juist geïnformeerd.

Geboorte
Sinterklaas werd geboren rond het jaar 280 na Christus in Patara (Lycia et Pamphylia), woonde op latere leeftijd in Myra, destijds beide Grieks/Romeinse plaatsen in Lycie binnen het Byzantijnse Rijk en tegenwoordig vallend binnen de landsgrenzen van Turkije. Er werd in die provincies destijds Oud- Grieks gesproken omdat het voornamelijk bewoond werd door Grieken. Het was immers Grieks grondgebied geweest, totdat het werd veroverd door de Romeinen.

Dat Turkije vandaag de dag Myra heeft omgedoopt tot de naam Demre nemen we maar even voor kennisgeving aan. Turkije bestond toen trouwens nog niet. De landsgrenzen tussen Turkije en Griekenland zijn overigens pas ergens rond 1920 van de vorige eeuw bepaald, ruim 1600 jaar later na de geboorte van Agios Nicolaos. Hij overleed op 6 december 342 na Christus en om die reden herdenken we hem dus ook ieder jaar op 6 december.

Beschermheilige schepen
Sinterklaas werd geboren uit rijke ouders en omdat hij erg welvarend was hielp hij arme mensen. Het schijnt zelfs zo te zijn dat toen hij priester was en later bisschop werd, daar komt ook waarschijnlijk dat rode gewaad vandaan, hij al zijn bezittingen heeft weggegeven aan arme mensen.
Een ander verhaal doet zich de ronde dat hij ooit een matroos heeft doen herrijzen uit te dood en of dat nu is opgeblazen of niet, feit blijft dat alle schepen in Griekenland de icoon van de beschermheilige Agios Nikolaos bij zich hebben als beschermheilige van de zeelieden. Hij is ook beschermheilige van de Griekse marine trouwens. Het zal ook geen toeval zijn – om bovenstaande reden - dat Sinterklaas altijd aankomt per stoomboot in Nederland en België.

Zwarte Piet
En dan de in Nederland gevoelige discussie over zwarte Piet. Piter, zoals zijn echte naam luidde, was een getinte Ethiopische slaaf die werd vrijgekocht door Agios Nicolaos op een markt. Hij werd de hulp en knecht van de bisschop. Uit dankbaarheid wilde hij vrijwillig Agios Nicolaos de rest van zijn leven dienen. In die tijden was het gebruikelijk dat welvarende mensen slaven in dienst hadden. Er wordt zelfs gezegd dat Agios Nicolaos wel vaker slaven vrijkocht

Christelijk feest
Nu staat nu toch wel vast dat de viering van Sinterklaas een christelijk feest is, getuige ook de rode mijter die hij op zijn hoofd heeft met het christelijk symbool erop en bisschop was, dat duidelijk een Christelijk “beroep” is. Wist u trouwens dat zijn priesterkleed 33 knopen had, verwijzend naar het aantal levensjaren van Christus? En dat het woord Nikolaas afstamt van de Griekse woorden Nike en Laos, dat overwinning voor het volk betekent?

Geen Turkse roots
Dat Sinterklaas dus een Turk zou zijn is gezien bovenstaand al direct weerlegd, want de Turken, of beter gezegd de Ottomanen waar de Turken van afstammen, kwamen pas ergens rond het jaar 1400 naar Europa vanuit het verre Oosten en kwamen met hun veroveringen niet verder dan Griekenland. Ongeveer 98% van de Turken belijden het Islamitisch geloof en zijn niet vernoemd naar Christelijke heiligen. Althans ik ken geen enkele Turk die Nikos of Nicolaas heet en rond loopt met een mijter afgebeeld met een kruis op zijn hoofd. En zelfs 6 december wordt in Turkije niet gevierd voor zover ik heb kunnen ontdekken. De enige aanspraak die gemaakt kan worden door de Oosterburen van Griekenland is: Agios Nicolaos was geboren in Lycie en dat is nu Turks grondgebied.

Geen Spaanse roots
Dan zegt u nu misschien wel dat u het al erg onwaarschijnlijk vond dat de Sint uit Turkije komt, maar hoe zit het dan met het fabeltje dat ook gezongen wordt: "Zie ginds komt de stoomboot uit...... Spanje weer aan", implicerend dat de Sint wel eens uit Spanje zou kunnen komen? Helaas, ook dat klopt niet.

Na de dood van Agios Nicolaos werden zijn botten begraven in Myra. Zijn begraafplaats werd een heus bedevaartsoord maar in 1087 werden zijn botten getransporteerd naar het Zuid Italiaanse Bari, dat destijds een Spaanse koning had en dus Spaans grondgebied was. In 1087 na Christus is zelfs een kerk gebouwd in Bari, vernoemd naar de heilige Nicolaas. Het zelfde jaartal dat de zeelieden zijn botten overbrachten van Myra naar Bari om deze veilig te stellen. Er woeden immers oorlogen en men wilde zijn botten niet “verloren” laten gaan door veroveraars. Dus ook dat is bij deze rechtgezet. De Sint was geen Spanjaard en komt ook niet uit Spanje.

Geen Germaanse roots
Volgens de geschiedenis van de Germanen over Wodan, hun oppergod, zijn er veel overeenkomsten met wie Sinterklaas nu is, waardoor het fabeltje gevoed wordt dat de Sint wel eens daarvandaan zou komen. Klinkklare onzin: De Germanen gingen pas in de 5e eeuw na Christus het Christelijke geloof belijden, werden door de Romeinen beschouwd als barbaren en de enige overeenkomst is dat Wodan een mijter op had en een baard had. Veel te weinig argumenten natuurlijk om te zeggen: De Sint komt uit Germania.

Het heden
Zijn botten liggen nog steeds begraven en tentoongesteld in de Basillica di San Nicola in het Zuid Italiaanse Bari en het grappige is dat de minister van Cultuur van Turkije nu al een paar keer heeft gevraagd of de botten terug mogen naar Turkije als zijnde Turks erfgoed. Het is maar goed dat de Grieken niet zo'n verzoek neerleggen bij de Turkse minister van Cultuur aangaande het Griekse erfgoed dat nog in Turkije ligt, want dan zijn ze in Turkije nog wel even bezig met Grieks erfgoed terug te geven. Ik geloof ook niet dat ze het Turks verzoek erg serieus nemen in het Vaticaan.

Conclusie
Laat u dus niet om de tuin leiden op uw werk, school of verjaardagsfeestje. Zijn enige echte naam was Agios Nicolaos, Bisschop van Myra, geboren in Patara, sprak Oud Grieks en had Griekse ouders.

In sommige landen is Agios Nicolaos zelfs een samensmelting met Agios Basilios (Kerstman) en noemen ze hem als een en dezelfde persoon simpelweg Santa Claus of Papa Noel. In mijn volgende column zal ik hierover schrijven want het zal u niet verbazen dat ook Agios Nicolaos en Agios Vasilios twee verschillende heiligen waren die beide Griekse roots had.

Giannis Garlemos - internetredacteur Griekseagenda.nl